Müşterekler fikri herkese ait kaynaklar üzerinde yeniden hak iddia etmek, onları paylaşmak ve birlikte yönetmek demek. Suyu, toprağı, bilgiyi, tohumları, genleri, atmosferi ve kentlerdeki kamusal alanları eşitlik ve sürdürülebilirlik temelinde yönetecek yeni bir sistemin anahtarı müşterekler fikri olabilir. Ortak kamusal mallar bize yeni bir ekonomik sistemin yolunu açabilir.  (bk. YEŞİL EKONOMİ VE MÜŞTEREKLER)

Peki yükseköğretim araştırmaları için üniversiteler bir müşterek ya da ortak kamusal mal olarak ele alınabilir mi? Üniversiteler yeni bir ekonomik/toplumsal sistemin inşasında nasıl bir rol oynayabilir?

Krystian Szadkowski Higher Education dergisinde yayımlanan “The common in higher education: a conceptual approach” başlıklı makalesinde bu sorular için kavramsal bir çerçeve sunuyor. Metinde ortak kamusal mal, (liberal) müşterekler fikri ve müşterekler fikri yaklaşımları yükseköğretimin ontolojik, siyasal, mülkiyet ilişkileri, yönetişim, kazanımlar ve finansman boyutları ile tartışılıyor. Akademik kapitalizm ve rekabetin küreselleştiği yükseköğretim alanında, gezegenin karşı karşıya olduğu toplumsal, iktisadi ve ekolojik zorluklarla mücadele için ortak kamusal mallar için işbirliğinin küreselleşmesi çağrısında bulunuluyor. Bu yaklaşım, yükseköğretim araştırmaları için kamu/özel karşıtlığının ötesinde bir bakış açısı sağlıyor.

Yükseköğretimin ortak kamusal mal olarak ele alındığı bir uygulama olarak ABD’de neoliberal üniversite karşısında bir alternatif üniversite deneyi olan “The Experimental College of the Twin Cities” deneyimi üzerine Eli Meyerhoff ve David Boehnke’nin “Toward a University of the Commons: The Experimental College of the Twin Cities” başlıklı makalesini inceleyebilirsiniz.

Alternatif akademiler ve bir müşterek olarak üniversite tartışmaları bağlamında Türkiye’den Kocaeli Dayanışma Akademisi (KODA) ele alınabilir. Bu bağlamda KODA’nın kuruluş sürecini tartışan “In Pursuit of an Alternative Academy: The Case of Kocaeli Academy for Solidarity” başlıklı makaleyi inceleyebilirsiniz.